DILI, STLNEWS.co – Prezidente Parlamentu Nasional (PPN) Aniceto Guterres inisia karta perde mandadu hasai deputadu nain 16 husi Bankada CNRT, ida nee kuda ona ezemplu la diak iha futuru.
Kestaun nee hatoo husi Diretor Ezekutivu Asia Justice And Rights (AJAR), Jose Luis de Oliveira ba jornalista sira iha nia knaar fatin Farol, Kuarta nee (29/03/2023).
“Ida nee kuda ona ezemplu neebe la diak, no prezente la diak ba aban bainrua. Aban bainrua sei mosu fali odiu vigansa, ema neebe mak kaer ukun mos sei halo abuzu de poder, tanba ida nee sira halo politika diferensa ideas, maibe sira la halo esforsu ba halo negosiasaun politika, nee mak akontese,” dehan nia.
Nia hatete, tenki kestiona tanba sa deputadu sira husi oposizaun lakohi ou la marka prezensa iha plenaria. Nee posizaun politika ida, tanba nee mak presiza halo negosiasaun, maibe deputadu husi governu la halo aprosimasaun hodi prienxe rekezitu tuir lei.
Nia haktuir, se kandidatu ba Komisaun Anti Korupsaun (KAK) mak deputadu sira husi oposizaun la apoiu, presiza buka dalan oinsa mak identifika fali kandidatu seluk.
“Agora governu hakarak obriga deit nia kandidatu, enkuantu husi oposizaun haree katak kandidatu nee la moos, laiha integridade, tanba uluk mos maun Xanana akuza nia, akuza tiha, nia la halo medidas judisial atu halo los buat nee, entaun ita hela ho estigma ida nee,” dehan diretor nee.
Diretor Ezekutivu AJAR hatutan, presiza komisariu ida forti, laos komisariu ida ba interese deit parte ida, nee labele.
Nia akresenta, AJAR prefere eis Komisariu KAK Jose Neves, tanba nia nudar eis Komisariu KAK no iha integridade simples no iha esperensia servisu iha KAK.
Nunee mos Visi I Diretora Asosiasaun HAK, Filomena Barros dos Reis hatutan, tuir sosiedade sivil nia hanoin katak, deputadu neebe mak iha Parlamentu Nasional nee reprezenta povu, povu mak hili hodi reprezenta koalia konaba vida moris povu nia, koalia konaba nesesidade bazika preokupasaun povu nia.
“Hasai deputadu nain 16 husi parlamentu, rai ida nee demokrasia naran Republika Demokratika Timor Leste, ita tenki obedese ba lei neebe iha, se tanba deit vigansa politika, no parlamentu halo ida nee, hamate demokrasia, lakohi rona no tetu hanoin hasai deit, tenki tetu didiak, tanba sira neebe mak tuur iha neeba laos mesak hiit aan iha neeba, povu mak hili sira,“ katak nia.
Nia hatutan, se Parlamentu Nasional mak hasai deputadu nain 16, signifika katak hamate ona demokrasia no halakon ona povu rihun nia lian iha neeba.
Nia afirma, PN tenki prudente atu hili Komisariu KAK hodi bele rezolve duni kazu neebe iha, nunee bele redus no halakon duni korupsaun iha rai laran, no aplika duni lei nee ba oin.
Nunee mos tuir Prezidente Republika Jose Ramos Horta katak, konaba Komisariu KAK neebe mak too oras nee seidauk iha solusaun, konaba nee karik governu husu prezidente sei koalia ho partidu sira hodi hetan solusaun seluk, baibain iha rai hotu-hotu kuandu kandidatu ida parlamentu rezeitadu dala rua dala tolu buka kandidatu seluk.
(eme)
