DILI, STLNEWS.co – Primeiru Ministru (PM) Kay Rala Xanana Gusmao relata lei organika neebe kompleta ona ba iha Prezidente Republika (PR) Jose Ramos Horta.
Bainhira remata halo enkontru Primeiru Ministru Kay Rala Xanana Gusmao ba jornalista iha Palasiu Prezidente Bairo Pite, Kinta (27/07/2023).
Nia hatete, ohin mai hasoru prezidente nudar enkontru regular, hodi informa lei organika governu nian ba Xefi Estadu.
“Mai informa ba prezidente katak, lei organika governu nia ami kompleta tiha ona, depois sei haruka mai Prezidente Republika atu promulga, informa mos ba prezidente konaba agora ami hotu okupadu ho orsamentu ratifikativu,” dehan PM Xanana.
Primeiru Ministru hatete, governu anterior ba orsamentu anterior ba orsamentu 2023, dois bilhões cento cinquenta e cinco milhões, neebe agora atu haree husi fulan Julhu too Agostu saida mak atu gasta, i uluk mos koalia konaba iregularidade buat sira nee, tanba nee mak informa ba prezidente hodi haree ba ida nee. Revoga altera tiha lei sira neebe hatama hodi muda tiha sistema uluk.
“Para ita tuir fali sistema neebe uluk iha mana Emilia Pires, estadu nee deve tebes mana Emilia Pires, nia mak instala sistema finansas nian, neebe komunidade internasional apresia tebes, hau temi mos povu tomak deve ba Mana Emilia Pires, tanba ho ninia matenek mos ajuda ita investe fundu petroliu, agora ita iha US$ 8 bilhoens fundu petroliu investe balun husi nee hatama fali US$ 8 bilhoens neebe ami imforma ona ba prezidente, ami kurizi ona buat sira nee hotu, tanba buat boot ida mak Bairetman katak, ita bele hasai husi bem servisu husi neeba ka ba neeba maibe ho regra laos ita halo deit, salariu deit selu ho bem servisu,” katak PM.
Nia hatete, prepara aan ba orsamentu 2024 para tuir prinsipiu konaba orsamentu por programa ezemplu atu halo saida ba jardim, orsamentu hira iha neeba, laos hatama deit.
Xefi Governu afirma, haree katak prinsipiu de orsamentu nee nia periodu anual dia 1 Janeiru too 31 Agostu ho mudansa neebe halo ho buat sira nee lao sabraut oituan, hodi ida nee mak informa ba prezidente katak, agora daudaun hahu ona orsamentu ratifikativu.
Iha biban nee, Xefi Governu hatete, iha 10 Agostu governu sei haruka orsamentu ratifikativu ba iha Parlamentu Nasional.
“Inprinsipiu hau dehan ba prezidente, ami haruka ba parlamentu mais ami sei buka servisu makaas antes 10 Agostu bele lori ona ba parlamentu hodi bele buat nee bele lao, bele lao tanba iha lei barak mos ami bele haree atu revoga lei ida konaba indultu, lei ida konaba komptensia prezidente nia para nomeia, para depois haree demite buat sira nee hotu,” katak nia.
PM hatete, lei lubuk ida mak sei revoga nomos atu prepara planu anual 2024 nia para osan neebe ba husu iha parlamentu, osan nee tuir programa neebe sei aprezenta.
Iha hasoru malu nee Prezidente Republika Jose Ramos Horta konkorda ona planu neebe governu hatoo ona ba iha Xefi Estadu, Xefi Estadu mos husu membru governu sira mantein servisu tuir regra neebe iha.
(eme)