Amu Adrianus: Sarani Labele Halo Korupsaun

DILI — Iha mundu buat tolu  mak ema buka,  rikusoin no kbiit mundu nian no  naran boot, buat tolu nee sai hanesan  tentasaun iha ema nia let no ema balu hakarak riku husi servisu,  maibe balu hakarak liu husi  dalan nakukun.

Tuir  Amu Adrianus  Ola kueresma nuudar tempu atu halo  reflesaun ba buat hotu neebe ema halo. Tanba  nuudar umana laiha ema ida ses husi sala, tan nee atu hetan moris diak no  muda nia moris, fuan no laran presiza servisu hamutuk ho Maromak.

Maromak dehan han o nia kosar ben, labele naok ou halo korupsaun, tanba o nauk ka han ema seluk nia koras been o sei ladura iha rai nee, tanba nee mak ema balun simu hela osan isin diak, kaber hela derepente mate,” dehan Amu  Adrianus   liu husi nia homilia  iha misa neebe halao iha Centru Pastoral Surikmas, Dili, Domingu (10/3/2019).

Amu Adrianus sita istoria badak ida husi Foho Kablaki hun, sarani ida la monu ba tentasaun diavu nian,  maibe tanba malisan diavu nian sarani nee faan nia plantasaun hodi halo kapela boot ida.

Amu haktuir wainhira haree   sarani sira tau katekista ida nia foto,  iha kapela, amu husu ba sarani sira nusa, mak la tau amu lulik nia foto imi tau fali katekista nian,  sarani sira dehan ba amu katak ema nee  faan hotu nia plantasaun ou rai  hodi halo kapela boot ida nee. Tan nee nia mate sira tau nia foto, nunee ema hotu bele hatene, tanba nia  mos hanesan katekista.

 Amu hatutan   katak  iha tempu amu Norberto  iha neeba matebian nee hamos hela nia toos ou kafe duut derepente ema ida mosu ba nia nabilan los, ema nee dehan ba nia “ hau haree o moris kiak los. Se o hakarak moris riku makaas liu aban dader manu kokorek tuku hat (4) o mai iha ai hun nee”.  Nunee  iha dadersan nia rona manu kokorek nia foti nia katana hodi ba iha ai-hun boot nee atu hasoru malu ho ema neebe hameno antes, bainhira nia too iha ai-hun boot nee hateke  tun sae la hetan ema ida, depois nia ba fali iha ai hun boot nia sorin nia buka tun sae. Maibe bainhira hateke hetan  samea boot ida dolar hela, nia haksoit soe tiha nia katana, halai ba nia nia uma, kalan nia toba mehi rai nain nee dehan nunee “hau atu fo rikusoi  ba o, maibe o halai fali agora ba oin o nia kafe hirak nee sei la fo fuan. Nunee ema seluk sira nia kafe kada tinan-tinan fuan ema ku lori ba faan hodi hetan osan, maibe katuas nee nia  kafe nein  fuan, tan nee katuas nee deside hodi faan tiha nia plantasun kafe nee hodi halo kapela boot ida.

Amu Centru Pastoral nee relata katak saida mak sarani nee halo hatudu katak,  katuas nee  la hakruk ba diavu hodi fo nia-an, tanba  nia hatene katak rikun soin neebe diavu fo nee sei selu ho nia isin lolon ou selu ho nian oan, tanba nia hatene riku soin neebe rai nain atu fo ba nian laos husi Maromak, maibe husi diavu.

Nia hatutan  riku soin bele hetan husi naraman, maibe rikusoin balun bele mai husi nakukun, tan iha tempu kuerema  esforsu an hodi halo buat neebe diak.

Uluk hau iha Hatubiliku sarani sira atu han batar sira sei lori uluk balu ba uma lisan,  uituan ba  Igreja hodi agradese ba Maromak aihan neebe sira hetan, nee hatudu katak sira atu han sira nia ai-han sira nee,  sira lori uituan ba Nai Maromak, nee sai ona tradisaun. Iha Atampu mos halo ida nee, maibe iha Flores la halo ida nee,” komenta Amu Adrianus.

Nia hatutan ema neebe servisu wainhira  simu salariu primeru nia konfesa no agradese uluk  ba Maromak, ba graca  neebe nia hetan.

Amu kapela nee husu ukun nain  sira atu labele koa matak ema nia salariu, tanba ema nia salariu dalaruma han hemu la to tiha ona oinsa,  koa tan, nunemos labele halo korupasaun.

Nia dehan mos ohin loron ema neebe mate tiha ona sei fo han nafatin jerasaun ida nee, hanesan  avo no tiu sira ka maun alin sira neebe   uluk luta ba rai nee, sira mate tiha ona, maibe sira nia familia sei simu osan. Nee signifika katak matebian sira sei fo han nafatin, maibe agora tenke husu paun moris nian ba Maromak.

Tuir Amu Adriano, jerasaun foun la hetan buat ida oinsa  servisu hodi hetan osan ba  jerasaun aban bainrua nian,  tanba sira neebe uluk luta mate sira la hanoin atu hetan osan ou simu osan. Agora foin sae sira saida mak atu halo hodi hetan osan   ba jerasaun aban bairua.

Amu Adrianus husu sarani balu hanoin halo koperativa, labele hein deit, nunee bele rai osan uituan kada fulan a tau U$ 5.00 nunee too tinan lima (5) sira nia oan atu ba eskola,  la duvidas,  nomos sira atu mate la fo tusan ba ema ou deve ema.

Nunee mos Vise Xefi Centru Pastoral Surikmas, Lucas Mendonca Tilman dehan iha tempu kueresma sarani sira liu-liu ba familia kabaen nain sira nomos foin sae sira hot-hotu tenke Jejum loron ida han dala tolu hamunus loron ida han dala rua. Liu-liu iha Kuarta no Sesta feira labele han naan, husu  sarani sira partisipa biasakra iha sesta feira santa.

Nia husu jovem sira iha loron kuaresma labele hemu tuan,  maibe presiza partisipa iha biasakra, aproveita biban nee hodi halo karidade, laos atu  gaba an, maibe oinsa hahi  Maromak. Tanba agora krize moral akontese iha fatin-fatin, maibe liu husi fe no karidade no hahalok neebe diak bele muda atetudi sira neebe ladiak.

 Tuir observasaun STL nota katak,  Centru Pastoral Surikmas  iha sarani neebe barak tebes  iha domingu komum Centru Pastoral Surikmas nakonu ho sarani, pior iha loron boot hanesan kueresma sarani sira fahe ba fatin rua, balu ba partisipa misa iha seminariu Maior Fatumeta, balu partisipa misa iha kapela. Kuandu misa iha seminariu laiha, sarani sira ba botuk hotu iha kapela. No laiha fatin sufisiente hodi akumula sarani sira neebe hakarak misa iha kapela nee. Augusto da Costa

LEAVE A REPLY

Please enter your comment!
Please enter your name here